Kocaeli sınırları içindeki Sapanca Gölü, İzmit Körfezi’nin 17 kilometre doğusundan başlayarak, kuzey-güney yönündeki en geniş yerde yayılıyor. Yüzölçümü 42 km, en derin yeri ise 61 m olan gölün, güneydeki Samanlı Dağları ve kuzeydeki plato arasında oluk biçiminde uzanan çukurluğu, tektonik kaynaklı. Bu çukurluğun, İzmit Körfezinin bir devamı olduğu ve eski dönemlerde doğudaki Adapazarı çöküntü alanına kadar sokulduğu sanılıyor.
Sapanca Gölü kuş gözlemciliği yapmak için en ideal yerlerden. Rakımı 31 metre olan göldeki kuşlar koruma altında. Göldeki kuş türlerinden başlıcaları sukuşu, Macar ördeği, elmabaş patka ve sakarmeke.