Milas (mylassa) Batı Karia’nın en önemli ve en büyük merkezlerinden biridir. Kent, Sadra Dağı’nın etekleri ile bu dağın önündeki tepelere kurulmuşken, zamanla ovaya doğru yayılmıştır. Zeus Karius mabedinin burada oluşu ve Zeus Labranda mabedinin de buraya çok yakın bulunması Mylassa’yı (Milas) Karia’nın dini merkezi haline getirmiştir.

Karya’nın en önemli kentlerinden biri olan antik Mylasa, mitolojiye göre adını Akdeniz’ de Aiolia Adası’nda oturan ve rüzgarlara hakim olan Aiolos’un neslinden gelen Mylasos’tan almıştır. Mylasa adının sonundaki “asa” eki, Milas’ın çok eski zamanlarda kurulduğunu göstermektedir(M.Ö. 3.000).

M.Ö.334’de Asya seferine çıkan Büyük İskender Güney-Batı Anadolu’yu ve bu arada Milas’ı da almış hemen sonra elde ettiği toprakları Karya Kraliçesi Ada ‘ya vermiştir.

Mylasa M.Ö. 143’de Roma imparatoru Macmilius’un isteği üzerine bir sınıf anlaşmazlığına hakemlik etmiş ve bu tarihten sonra Roma Valilerinin başkanlık ettiği mahkemelerin merkezi haline gelmiştir. Bizans döneminde piskoposluk merkezi olan Milas, daha sonra Selçuklu, Menteşeoğulları ve Osmanlıların eline geçmiştir.

Zeus Karios Tapınağı: Hisarbaşı Mahallesindedir. Hisarbaşı tepesinin doğusunda 3.5 m. yüksekliğinde bir podyum üzerine inşa edilmiştir. Bugün Yuva denen korint nizamında tek bir sütunu ayaktadır.

Gümüş Kesen Mezar Anıtı: Muhtemelen M.S. II. yy.a tarihlenen bu mezar anıtı dikdörtgen bir mezar odası ile bu odanın üzerindeki paye ve sütunların taşıdığı piramit gibi gittikçe daralan bir örtüden ibarettir.

Sinuri Mabedi: Milas’ın 14 km. güney doğusunda bugünkü Kalınağıl köyünün üstündeki bir tepe üzerinde eski bir Kar ismini muhafaza eden ilah Sinuri’ye ait mabet kalıntıları vardır.

Sinuri rahipliği M.Ö.4. yüzyıldan sonra babadan oğla geçerek bir ailede kalmıştır. Senede bir büyük bayram yapılıp, öküzler kurban edilmektedir. İlahın ne şekilde tasvir edildiği bilinmiyorsa da elinde çift yüzlü balta tuttuğu anlaşılmıştır. Sinuri Mabedi Hıristiyanlık devrinde kiliseye çevrilmiştir.